zondag 16 augustus 2015

Inro, ojime, netsuke en himo

Een inro is een doosje, een ojime een schuifkraal, een netsuke een knoop en een himo is een zijden koord en deze voorwerpjes horen bij elkaar. 

Tijdens de Edo-periode  (Japan 1603-1868) was de kimono de gebruikelijk dracht voor mannen en vrouwen. Het lastige van een kimono was dat er geen zakken in zaten en dat de mensen de spullen die ze altijd bij zich moesten hebben daarom nergens kwijt konden. De vrouwen waren meestal thuis en om die reden hoefden ze niet altijd al hun persoonlijke spullen steeds bij zich te dragen, ze konden de weinige spullen die ze direct nodig hadden gemakkelijk bewaren in de diepe mouwen van hun kimono's.
Voor mannen was dat wat lastiger, zij waren veel meer onderweg. Het was dan lastig om de dingen die ze dagelijks moesten gebruiken in de mouwen van hun kimono op te bergen. Een Japanner had in die tijd voor zijn spullen daarom een inro in plaats van zakken.

Een inro is een doosje en bestaat uit vier tot zes kleinere doosjes die stapelbaar zijn.  De onderdelen passen zo perfect op elkaar dat je de overgang van het ene naar het andere doosje bijna niet kunt zien. De vakjes zijn precies afgestemd op de dingen die dagelijks gebruikt moesten worden, zo was er ruimte voor eetstokjes, schrijfgerei, lakstempel, medicijnen, tabak en thee.

De voorstellingen op de doosjes zijn meestal dagelijkse dingen zoals religie, historie, verhalen en legendes. De afbeeldingen zijn goed te herkennen maar de bedoeling ervan is niet altijd duidelijk en ook moeilijk te achterhalen. Van een bepaalde voorstelling zijn vaak verschillende interpretaties mogelijk.

De inro's werden  gemaakt van verschillende materialen en daarna gelakt. Aan beide kanten werden de doosjes ingelegd met ivoor, hout, goud, bamboe, jade, porselein of verschillende soorten hoorn, het waren echte kunstwerkjes. 

Aan de inro kon je zien tot welke klasse de persoon hoorde. Hoorde hij tot de klasse van de samoerai, dan was er in de inro ook ruimte gemaakt voor het familiezegel.
Om de doosjes goed op elkaar en afgesloten te houden, waren er oogjes aangemaakt waar een koord, de himo, doorheen kon worden geschoven en het koord werd aan de bovenkant bij elkaar getrokken door een kraal, de ojime.
Voor de ojime werd meestal bloedkoraal gebruikt omdat bloedkoraal een waarschuwingsfunctie had. De Japanners dachten namelijk dat koraal zou splijten als het in de buurt van vergif kwam.

Het gedeelte van de himo dat er boven uitstak werd onder de obi (gordel) doorgeschoven en aan de bovenkant bij elkaar gehouden door een knoop, de netsuke.

Net als de inro was ook de netsuke een voorwerp waar veel waarde en ook zorg aan werd besteed. Je kon aan de netsuke zien wat iemand zijn opvattingen en wensen waren maar ook het het geboortejaar en het karakter van de drager waren er van af te lezen,

De netsuke werd gesneden uit het fijnste hout, ivoor, visbeen, kersen- of pruimenpitten. Ook dit onderdeel moest aan bepaalde voorwaarden voldoen zoals; het moest goed in de hand liggen maar ook passen in de gesloten hand en het  mocht niet scherp zijn.

De ojime, netsuke en de inro moesten perfect bij elkaar passen, de gebruikte materialen voor de verschillende voorwerpjes moesten elkaar niet kunnen beschadigen.

Netsuke uit de 19de eeuw
 en is 8 cm hoog.
Edo, het tegenwoordige Tokio, was rond 1750 al een stad met meer dan een miljoen inwoners, er was volop werk voor de inro- en netsukesnijders. Aan het begin van de Edo-periode werkten de inro- en netsukekunstenaars anoniem in verschillende ateliers.
In die periode kwam het eerste boek uit over deze kunstvorm, waarin informatie stond over materialen, de betekenissen van verschillende voorstellingen op de voorwerpen en over de kunstenaars en de signaturen.

Van de "echte "signaturen op de netsukes zijn er ongeveer 2000 bekend en het is zeker niet gemakkelijk om de vele vervalsingen te onderscheiden van de  echte. De vervalsingen worden vaak gebeitst om ze ouder te laten lijken en omdat ze er zo echt mogelijk moeten uitzien worden ze  ook nog eens voorzien van een signering. Een signering is daarom absoluut geen garantie voor de goede kwaliteit, de waarde en de echtheid.

Tegenwoordig zijn het verzamelobjecten. Meestal zijn de voorwerpjes niet meer bij elkaar maar ook afzonderlijk hebben ze grote waarde. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten